Μετά από τα γεγονότα της Κύπρου γίνεται συζήτηση σχετικά με το κούρεμα των καταθέσεων. Αν δηλαδή η αντιμετώπιση της τραπεζικής κρίσης πρέπει να περιλαμβάνει και κούρεμα καταθέσεων ή άλλως μερική τραπεζική παύση πληρωμών προς τους καταθέτες.
Ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά για να μπορέσουμε να καταλάβουμε και τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος.
Οι καταθέτες μιας τράπεζας είναι δανειστές της τράπεζας. Αυτό σημαίνει, ότι η τράπεζα έχει υποχρεώσεις απέναντι στους καταθέτες, να τους επιστρέψει τα χρήματά τους και τον τόκο που συμφωνήθηκε. Οι τράπεζες έχουν και υποχρεώσεις απέναντι στις αγορές, σε άλλες τράπεζες, στις κεντρικές τράπεζες και στους μετόχους τους, από τους οποίους αγοράζει χρήμα. Λειτουργούν, δηλαδή, σαν μια απλή επιχείρηση. Η διαφορά είναι, ότι πουλάνε και αγοράζουν χρήμα. Οι τράπεζες πουλάνε χρήμα, δηλαδή δανείζουν, στις επιχειρήσεις, στα νοικοκυριά, σε άλλες τράπεζες και στο κράτος.
Για να συνδέσουμε τα παραπάνω: οι Τράπεζες αγοράζουν κρατικά ομόλογα με τις καταθέσεις μας και έπειτα τα πληρώνουμε με τόκο μέσω φόρων. Οι τράπεζες δανείζουν τα κόμματα με τις καταθέσεις μας. Οι τράπεζες δανείζουν κρατικοδίαιτες επιχειρήσεις με τις καταθέσεις μας, οι οποίες πρώτα έχουν ρίξει «κανόνι» στην αγορά, στους εργαζόμενους και μετά στις τράπεζες και έμμεσα στις καταθέσεις μας. Επαναλαμβάνω, ότι το PSI δεν έχει βλάψει τις τράπεζες, διότι πρόκειται για επιμήκυνση και όχι για κούρεμα (πήγαν για κούρεμα και βγήκαν με μαλλί).
Με βάση αυτό το σενάριο, το Δικαστήριο της ΕΖΕΣ[1] εφαρμόζοντας δίκαιο ευρωπαϊκής ένωσης αποφάσισε, ότι το ισλανδικό δημόσιο δεν ευθύνεται για την κατάρρευση των τραπεζών και δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να καταβάλει τις καταθέσεις. Το κράτος δεν έχει την ευθύνη να δημιουργήσει ένα ταμείο εγγυήσεων καταθέσεων. Η δημιουργία αυτού του ταμείου είναι υποχρέωση των τραπεζών. Το κράτος έχει την υποχρέωση να εποπτεύει αν η κάθε τράπεζα ή το ταμείο εγγυήσεων καταθέσεων λειτουργούν ομαλά. Όταν το κράτος δεν έχει την αρμοδιότητα να εποπτεύει τις τράπεζες, όπως συμβαίνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τότε γεννάται ένας ακόμη λόγος για να μην παρέχονται εγγυήσεις του δημοσίου στις τράπεζες. Η προσφυγή στο Δικαστήριο ασκήθηκε από την Ολλανδία, την Μ. Βρετανία και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Θα μπορούσαμε να εικάσουμε, ότι από την πίσω πόρτα ήθελαν να διασώσουν κάθε δανειστή των τραπεζών (όπως πιο πάνω αναφέρθηκαν) που κατέρρευσαν και όχι μόνο τους καταθέτες.
Η οδηγία αυτή στην αρχή προέβλεπε εγγύηση καταθέσεων μέχρι 20.000,00 € που τροποποιήθηκε προς τα πάνω μέχρι 100.000,00 €. Όμως το παραπάνω δικαστήριο, έκρινε, ότι η παραπάνω οδηγία δεν επιφέρει και αναγκαστικές υποχρεώσεις προς το κάθε κράτος μέλος εφόσον το κράτος μέλος δεν έχει την εξουσία να εποπτεύει τις τράπεζες, δεν υπάρχει ταμείο εγγυήσεων καταθέσεων από τις τράπεζες και δεν έχουν τηρηθεί οι κανόνες εποπτείας από τον αρμόδιο φορέα που είναι ανεξάρτητος, δηλ. τις κεντρικές τράπεζες.
Από το καλοκαίρι που πέρασε οι αποφάσεις του Eurogroup αναφέρουν, ότι πρέπει να διακοπεί ο φαύλος κύκλος της διασύνδεσης μεταξύ δημόσιου και τραπεζικού χρέους. Αυτό κυρίως ακουγόταν από την Λαγκάρντ. Αποτελεί όμως και διαπίστωση όλων των οικονομολόγων, των δημοσιογράφων και των πολιτικών αναλυτών που σέβονται το αντικείμενό τους, ότι η διάσωση των τραπεζών (bail out) φουσκώνει το δημόσιο χρέος. Το έλεγε και το «G of 30» (το G των παγκόσμιων τραπεζών) καθώς και η ΕΚΤ. Στην Ελλάδα είχαμε πολλούς που έλεγαν ότι «μαζί τα φάγαμε», άλλοι με σκληρότερο και άλλοι με διπλωματικό τρόπο («φταίμε όλοι»). Το Eurogroup επανέλαβε αρκετές φορές την πρόθεσή του να σταματήσει τη διάσωση των τραπεζών με λεφτά των φορολογούμενων. Στην Κύπρο έγινε η πρώτη εφαρμογή αυτής της πολυδιατυπωμένης απόφασης.
Το κούρεμα λοιπόν των καταθέσεων αποτελεί τη συνέχεια της διάσωσης των τραπεζών, οι οποίες έχουν βάλει πολλά δις ευρώ στα ταμεία τους σε βάρος των φορολογούμενων χωρίς κανένα αποτέλεσμα.
Τέλος ως ένας ακόμα τρόπος εγγυήσεων καταθέσεων αποφασίστηκε από την ευρωπαϊκή επιτροπή η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών συντελεί στη συνέχιση της λειτουργίας των τραπεζών, διότι καλύπτουν κενά από τις φούσκες και τα θαλασσοδάνεια με αποτέλεσμα να μπορούν να εξυπηρετούν τα χρέη τους προς κάθε κατεύθυνση. Σε καμιά περίπτωση η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών δεν σημαίνει προσφορά χρήματος προς την αγορά. Φυσικά όμως και σε αυτήν την περίπτωση από πίσω κρύβεται χρέος προς τους δανειστές των τραπεζών.
Η απάντηση λοιπόν στο ερώτημα «θα κουρευτούν οι καταθέσεις ;» είναι θετική. Το μέγεθος όμως του κουρέματος δεν μπορεί να προβλεφθεί εκ των προτέρων. Αυτό εξαρτάται κυρίως από το γενικότερο χρέος της κάθε τράπεζας, τις δυνατότητες και τις προθέσεις του κράτους να τις καλύψει. Σε περίπτωση χρεοκοπίας μιας τράπεζας ένα κράτος μπορεί να χορηγήσει 100.000,00 € όπως η Κύπρος ή και μηδέν ευρώ όπως η Ισλανδία.
Υπάρχουν όμως και άλλα ζητήματα :
Οι ελληνικές τράπεζες σύμφωνα με τον Γ.Γ. της ΕΕΤ[2] έχουν υποχρεώσεις προς τους καταθέτες 160 δις και προς την ΕΚΤ και την ΤτΕ 130 δις. Γιατί θα πρέπει να κουρευτούν οι καταθέσεις και όχι τα δάνεια των τραπεζών προς τις εποπτικές αρχές τους που είχαν και την υποχρέωση να εποπτεύουν τη λειτουργία τους, την αξιοπιστία τους και τη βιωσιμότητά τους ; Μήπως ο Προβόπουλος θα πρέπει να αναλάβει τα καθήκοντά του και όχι να διαφημίζει τα μέτρα λιτότητας του κυβερνητικού συνασπισμού ; Γιατί δεν μάθαμε αν στην Κύπρο κουρεύτηκαν και τα δάνεια των κυπριακών τραπεζών προς τις άλλες τράπεζες ; Η χρεοκοπία των τραπεζών οφείλεται στις υπέρογκες καταθέσεις ή στις φούσκες και στα θαλασσοδάνεια ; Και ποιος ευθύνεται για αυτό ; μήπως θα πρέπει να πληρώσουν οι υπεύθυνοι ;
Φυσικά και αυτά τα ζητήματα δεν θα απαντηθούν και δεν θα ανησυχήσουν κανένα δικαστή και κανένα καθηγητή πανεπιστημίου (καταθέσεις ή χρέη τραπεζών), αν και αποκτούν μεγαλύτερη σημασία τώρα που οι τράπεζες περνάνε στο δημόσιο με όλα τα χρέη τους. Μέχρι σήμερα οι σύγχρονοι Γαλιλαίοι (επιστήμονες) είναι ομοτράπεζοι του Βατικανού (εξουσία). Και δεν πρόκειται να αλλάξουν. Η ΕΚΤ θα διατηρήσει και θα επιδιώκει να αποκτά περισσότερη ισχύ, ενώ δεν έχει υποστεί καμία συνέπεια από τις πράξεις και τις παραλείψεις της.
Αν ο Γαλιλαίος υπέκυπτε στις πιέσεις του Βατικανού τότε οι φασίστες σήμερα θα έλεγαν από την τηλεόραση, ότι η μετανάστευση προκαλεί κλίση της υδρογείου. Στο μέλλον θα κουρέψουν τις καταθέσεις και θα ακούγονται πάλι ασυναρτησίες π.χ. η κατάθεση είναι προϊόν που περιέχει ρίσκο, ενώ παράλληλα οι πραγματικές φούσκες, τα δάνεια από τις αγορές, τις κεντρικές και μη τράπεζες θα παραμένουν ανέγγιχτα. Οι Κεντρικοί Τραπεζίτες θα συνεχίσουν να είναι η εξουσία, η οποία θα υπαγορεύει που θα γίνει ακόμα και ένα σχολείο. Αυτήν τη φορά Γαλιλαίος δεν υπάρχει. Κινηθείτε !!!
Λόγω της ημέρας τo άρθρο αφιερώνεται στους βουλευτές που ψήφισαν τη μη δίωξη τραπεζικών στελεχών για απιστία λόγω χορήγησης δανείων σε ν.π.δ.δ. και μη κερδοσκοπικές ενώσεις, κόμματα κτλ.
10.04.2013
Γιώργος Πάσογλου
[1] Η Ευρωπαϊκή Ζώνη Ελεύθερων Συναλλαγών αποτελείται από την Ελβετία, τη Νορβηγία, την Ισλανδία και το Λιχτενστάιν και συνιστά μια μικρή ΕΟΚ. Αυτές οι χώρες διαπλάθουν τις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις μεταξύ τους και με την Ευρωπαϊκή Ένωση στο πλαίσιο των αποφάσεων της ΕΖΕΣ.
[2] Ελληνική Ένωση Τραπεζών
Πηγή: Χωρίς Χρέος, Χωρίς Ευρώ
Ε.ΠΑ.Μ. Πάτρας 