Ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβεζ με είχε ρωτήσει κάποτε γιατί η ελίτ των ΗΠΑ ήθελε να τον σκοτώσει. Αγαπητέ μου Ούγκο: Πρόκειται για το Πετρέλαιο. Και για τους αδερφούς Κοχ. Και για την κέτσαπ.
Του Γκρεγκ Πάλαστ.
Ο Πρόεδρος Ούγκο Τσάβεζ δείχνει στον δημοσιογράφο Γκρεγκ Πάλαστ το ξίφος του Σιμόν Μπολιβάρ, που φαίνεται στον πίνακα από πίσω. Παλάτι Μιραφλόρες, Καράκας, 2006.
Ο Αιδεσιμότατος Πατ Ρόμπερτσον είχε πει,
Ο Ούγκο Τσάβεζ νομίζει ότι θέλουμε να τον δολοφονήσουμε. Νομίζω ότι θα πρέπει να το κάνουμε.
Ήταν το 2005, και ο Ρόμπερτσον εξέφραζε την απόγνωση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, επί προεδρίας του Τζορτζ Μπους. Παρά την παροχή, από τον Μπους, πληροφοριών, χρημάτων, ακόμα και ενός σημειώματος με συγχαρητήρια προς την ομάδα που απήγαγε τον Ούγκο Τσάβεζ (θα φτάσουμε κι εκεί), ο Ούγκο παρέμενε στην προεδρία, επανεκλεγμένος και εξαιρετικά δημοφιλής.
Αλλά γιατί η κυβέρνηση Μπους μισεί, μισεί, ΜΙΣΕΙ τον Πρόεδρο της Βενεζουέλας;
Ο Αιδεσιμότατος Πατ δεν μάσησε τα λόγια του: Πρόκειται για το πετρέλαιο.
Είναι ένας πολύ επικίνδυνος εχθρός στον Νότο μας, που ελέγχει τεράστια κοιτάσματα πετρελαίου.
Πραγματικά ΤΕΡΑΣΤΙΑ κοιτάσματα πετρελαίου. Σύμφωνα με τον Γκάι Καρούσο, πρώην διευθυντή πετρελαϊκών πληροφοριών της CIA, η Βενεζουέλα έχει ανακτήσιμα κοιτάσματα πετρελαίου ύψους 1,36 τρισεκατομμυρίων βαρελιών, που είναι πολύ περισσότερα ακόμα και από την Σαουδική Αραβία.
Εάν δεν σκοτώναμε τον Τσάβεζ, θα έπρεπε να κάνουμε ένα «Ιράκ» στη χώρα του. Οπότε ο Αιδεσιμότατος προτείνει,
Δεν χρειαζόμαστε άλλον έναν πόλεμο των 200 εκατομμυρίων δολαρίων… Είναι πολύ πιο εύκολο να βάλουμε μερικούς μυστικούς πράκτορες να κάνουν τη δουλειά και μετά να ξεμπερδεύουμε.
Ο ίδιος ο Τσάβεζ μού είπε πως είχε μείνει έκπληκτος με τις επιθέσεις του Μπους: Ο Τσάβεζ ήταν ιδιαίτερα φιλικός και με τον Μπους τον Πρεσβύτερο αλλά και με τον Μπιλ Κλίντον.
Οπότε τι έκανε ξαφνικά τον Τσάβεζ «επικίνδυνο εχθρό»; Εδώ είναι η απάντηση που δεν θα βρείτε στους Τάιμς της Νέας Υόρκης:
Αμέσως μετά την ορκωμοσία του Μπους το 2001, το κογκρέσο του Τσάβεζ υπερψήφισε έναν νέο «Νόμο των Υδρογονανθράκων». Εφεξής, η Exxon, η BP, η Shell και η Chevron θα κράταγαν το 70% των εσόδων από τις πωλήσεις του αργού πετρελαίου που θα ρούφαγαν από τη Βενεζουέλα. Καθόλου άσχημα, λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι η τιμή του πετρελαίου ανέβαινε προς τα 100 δολάρια ανά βαρέλι.
Αλλά για τις πετρελαϊκές εταιρίες, που είχαν επιβάλλει στην προηγούμενη κυβέρνηση ένα 84% επί της τιμής πώλησης, μία μείωση στο 70% ήταν ανεπίδεκτη. Ακόμα χειρότερα, η Βενεζουέλα χρέωνε μέχρι τότε ένα αστείο ποσοστό δικαιωμάτων—μόλις 1%—στο «βαρύ» αργό της Λεκάνης Ορινόκο. Ο Τσάβεζ είπε στην Exxon και στους φίλους της πως από εδώ και στο εξής θα έπρεπε να πληρώνουν 16,6%.
Ήταν σαφές ότι ο Τσάβεζ έπρεπε να διδαχθεί ένα μάθημα καλής συμπεριφοράς σχετικά με τις μπίζνες των μεγάλων πετρελαϊκών.
Στις 11 Απριλίου του 2002, ο Πρόεδρος Τσάβεζ απήχθη υπό την απειλή όπλων και μεταφέρθηκε με αεροπλάνο σε ένα νησί–φυλακή στην Καραϊβική. Στις 12 Απριλίου ο Πέδρο Καρμόνα, ένας επιχειρηματικός εταίρος των Αμερικάνικων πετρελαϊκών και πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Βενεζουέλας, ανακήρυξε τον εαυτό του Πρόεδρο της Βενεζουέλας—δίνοντας ένα εντελώς νέο νόημα στον όρο «εταιρική εξαγορά».
Ο Πρέσβης των ΗΠΑ Τσάρλς Σαπίρο έτρεξε αμέσως από την πρεσβεία του προκειμένου να φωτογραφηθεί χαμογελώντας με τον αυτοανακηρυγμένο «Πρόεδρο» και τους ηγέτες του πραξικοπήματος.
Ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου του Μπους παραδέχθηκε ότι ο Τσάβεζ ήταν «δημοκρατικά εκλεγμένος», αλλά, πρόσθεσε, «η νομιμότητα είναι κάτι που δεν παρέχεται μόνο από την πλειοψηφία των ψηφοφόρων». Μάλιστα.
Συνειδητοποιώντας ότι οπλισμένοι και αγριεμένοι πολίτες κατευθύνονταν προς το Προεδρικό Μέγαρο του Καράκας έτοιμοι να απαγχονίσουν τους πραξικοπηματίες, ο Διορισμένος από την Exxon Πρόεδρος επέστρεψε τον αιχμάλωτο Τσάβεζ πίσω στην θέση του σε λιγότερο από 48 ώρες. [Πως; Κατεβάστε δωρεάν την ταινία Η Δολοφονία του Ούγκο Τσάβεζ, που συμπληρώνει τις ανταποκρίσεις μου για την τηλεόραση του BBC.]
Ο Τσάβεζ είχε προκαλέσει το πραξικόπημα όχι μόνο με το να αρπάξει πίσω λίγα από τα παραφουσκωμένα δικαιώματα των πετρελαϊκών εταιριών. Είναι και το τι έκανε με αυτά τα πετροδόλαρα, που οδήγησε την ελίτ της Βενεζουέλας σε βιαιοπραγίες εναντίον του.
Στο Καράκας, έτυχε να συναντήσω την ανταποκρίτρια ενός τηλεοπτικού σταθμού του οποίου ο ιδιοκτήτης θεωρείται ο εγκέφαλος του πραξικοπήματος εναντίον του προέδρου. Καθώς έκανε μία διαφημιστική φωτογράφηση και ακουμπούσε την πλάτη της σε ένα δέντρο, δείχνοντας τα ορθάνοιχτα πόδια της σχεδόν μέχρι το σημείο που συναντιόντουσαν, η δημοσιογράφος έδειξε κάτω προς τους πρόποδες του λόφου, στα «ranchos», τις παραγκουπόλεις έξω από το Καράκας, οι οποίες κατασκευάζονταν κάποτε με χαρτόνια και τσίγκο, και μεταμορφώνονταν τώρα σε σπίτια φτιαγμένα από τούβλα και τσιμέντο.
«[Ο Τσάβεζ] τους δίνει ψωμί και τούβλα, οπότε τον ψηφίζουν, φυσικά». Ήταν αηδιασμένη από «αυτούς», το 80% των Βενεζουελανών που είναι negro e indio (Μαύροι και Ινδιάνοι)—και φτωχοί. Ο Τσάβεζ, και αυτός ένας negro e indio, είχε, για πρώτη φορά στην ιστορία της Βενεζουέλας, μεταφέρει τον πετρελαϊκό πλούτο από την προνομιούχα τάξη που αυτοαποκαλούνταν «Ισπανοί», προς τις σκουρόχρωμες μάζες.
Καθώς έκανα βόλτα στις φτωχές συνοικίες του Καράκας, έπεσα επάνω σε έναν ντόπιο, τον Αρτούρο Κουιράν, έναν ναυτικό έμπορο και καθόλου μεγάλο οπαδό του Τσάβεζ. Αλλά ενώ πίναμε μια μπύρα στην κουζίνα του μου είπε,
Πριν από δεκαπέντε χρόνια υπό τον [τότε πρόεδρο] Κάρλος Αντρές Πέρες, υπήρχαν πολλά λεφτά από το πετρέλαιο στην Βενεζουέλα. Την αποκαλούσαμε «πετρελαϊκή έκρηξη». Εδώ στην Βενεζουέλα υπήρχαν πολλά λεφτά αλλά εμείς δεν τα είδαμε.
Τότε όμως ήρθε ο Ούγκο Τσάβεζ, και τώρα οι φτωχοί σε αυτή τη γειτονιά, είπε, «λαμβάνουν ιατρική βοήθεια, δωρεάν εγχειρήσεις, ακτινογραφίες, φάρμακα· μέχρι και εκπαίδευση. Άνθρωποι που δεν ξέρανε να γράφουν, τώρα ξέρουν πώς να υπογράψουν τα έγγραφά τους».
Ο Ρομπέν των Δασών Τσάβεζ, που μετέφερε πετροδόλαρα από τους πλούσιους στους φτωχούς, θα μπορούσε να είναι ανεκτός με μισή καρδιά από τις ΗΠΑ. Αλλά ο Τσάβεζ που μου είχε πει «Δεν είμαστε πλέον μία πετρελαϊκή αποικία», πήγε παραπέρα… υπερβολικά παραπέρα, σε σχέση με τις Αμερικανικές πολυεθνικές ελίτ.
Η Βενεζουέλα είχε εκατομμύρια άστεγους πολίτες—και εκατομμύρια στρέμματα αχρησιμοποίητης γης, ακαλλιέργητης, την οποία είχε καταλάβει μία μικρή ελίτ μεγαλογαιοκτημόνων. Το κογκρέσο της κυβέρνησης Τσάβεζ πέρασε έναν νόμο το 2001 που υποχρέωνε την πώληση της ακαλλιέργητης γης στους ακτήμονες. Ήταν ένα πρόγραμμα που είχαν από καιρό υποσχεθεί οι πολιτικοί της Βενεζουέλας, υπό την προτροπή του Τζον Κένεντι, ως μέρος της εκστρατείας «Συμμαχία για την Πρόοδο».
Η Πολυεθνική Χάινζ (Heinz) που κατείχε τεράστιες φυτείες δεν ενθουσιάστηκε στο παραμικρό με αυτό το πρόγραμμα. Για εκδίκηση, η Χάινζ έκλεισε το εργοστάσιο κέτσαπ της και απέλυσε όλους τους εργάτες. Ο Τσάβεζ κατάσχεσε το εργοστάσιο και επαναπροσέλαβε όλους τους εργάτες. Ο Τσάβεζ δεν είχε συνειδητοποιήσει ότι μόλις είχε ζουλήξει τις ντομάτες της πανίσχυρης αμερικάνικης οικογένειας Χάινζ και του άντρα της κυρίας Χάινζ, Γερουσιαστή Τζον Κέρυ (τώρα, υποψήφιο του Ομπάμα για Υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ).
Από την άλλη, γνωρίζοντας τον Τσάβεζ αρκετά καλά, μπορώ να πω, ότι δεν έδινε δεκάρα.
Οι Αδερφοί Κοχ
Ο Τσάβεζ, μπορεί να επέζησε από το πραξικόπημα της κέτσαπ, από την «προεδρία» της Exxon, ακόμα και από το κόψιμο των υπερκερδών των πετρελαϊκών πολυεθνικών, αλλά δοκίμαζε επικίνδυνα την υπομονή των λιγότερο επιεικών δισεκατομμυριούχων των ΗΠΑ: Των Αδερφών Κοχ.
Πώς; Ε, αυτή είναι μία ιστορία για μια άλλη μέρα. [Παρακολουθήστε αυτή την ιστοσελίδα. Ή διαβάστε σχετικά με αυτό, στο βιβλίο Billionaires & Ballot Bandits. Πηγαίνετε στο BallotBandits.org].
Οι εκλεγμένοι πρόεδροι που νευριάζουν τις μεγάλες πετρελαϊκές πολυεθνικές έχουν καταλήξει στην εξορία—ή σε φέρετρα: Ο Μοσαντέχ του Ιράν αφότου εθνικοποίησε τα κοιτάσματα της BP (1953), ο Ελχιμπέι, Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν, αφότου αρνήθηκε τις απαιτήσεις της BP για τα κοιτάσματα της Κασπίας Θάλασσας (1993), ο Πρόεδρος Αλφρέντο Παλάθιο του Ισημερινού αφότου τερμάτισε την άδεια γεωτρήσεων της Οξιντεντάλ (2005).
«Πρόκειται για ένα παιχνίδι σκακιού, κύριε Πάλαστ», μου είπε ο Τσάβεζ. Και μου έδειχνε ένα πολύ μακρύ και πολύ κοφτερό σπαθί που είχε κάποτε ο Σιμόν Μπολιβάρ, ο Μεγάλος Απελευθερωτής. «Και εγώ είμαι», είπε ο Τσάβεζ, «ένας πολύ καλός σκακιστής».
Στην ταινία Η Έβδομη Σφραγίδα, ένας ιππότης του μεσαίωνα στοιχηματίζει την ζωή του σε μία παρτίδα σκακιού με τον Χάρο. Ο Χάρος κλέβει φυσικά, και παίρνει τον ιππότη. Κανένας θνητός δεν μπορεί να νικάει επ’ άπειρον τον Θάνατο, ο οποίος κοντεύει, όπως θα ξέρει ο Τσάβεζ, να κάνει ρουά ματ στον νέο Μπολιβάρ της Βενεζουέλας.
Αλλά με μια τελευταία κίνηση, ο Μπολιβαριανός γκραν-μάστερ, χρίζει τον Αντιπρόεδρό του, Νικολάς Μαδούρο, τον πιο καλό και τίμιο άνθρωπο που υπάρχει, ως κληρονόμο του αγώνα για αυτούς στα «ranchos». Το ένα τοις εκατό της Βενεζουέλας, η ελίτ δηλαδή, που σχεδίαζαν έπειτα από το θάνατο του Τσάβεζ να γυρίσουν στην εξουσία και στα πλούτη που δεν μπορούσαν να κερδίσουν με τις εκλογές, έχουν μπλαβιάσει από το κακό τους με την επιλογή του Μαδούρο.
Ο Τσάβεζ είχε στείλει τον Μαδούρο να με συναντήσει στο γραφείο μου στο κέντρο της Νέας Υόρκης το 2004. Κατά τις συζητήσεις μας ανταλλάξαμε πληροφορίες σχετικά με σχέδια δολοφονίας και πετρελαϊκές πολιτικές.
Ο Γκρεκ Πάλαστ (πάνω αριστερά) συναντιέται με τον Αντιπρόεδρο της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο (πάνω δεξιά), και την ομάδα του. Νέα Υόρκη, 2004.
Ακόμα και τότε, ο Τσάβεζ προετοιμάζονταν προσεκτικά για την ημέρα όπου οι negros e indios της Βενεζουέλας θα χάνανε τον βασιλιά τους—αλλά θα μένανε ακόμα στο παιχνίδι.
Πόλεμος των τάξεων σε μια σκακιέρα. Ακόμα και απέναντι στον θάνατο, δεν θα πόνταρα ενάντια στον Ούγκο Τσάβεζ.
Greg Palast
Απόδοση: Ε.ΠΑ.Μ. Πάτρας
Ε.ΠΑ.Μ. Πάτρας 